Nazwy pieniędzy

Od materjału, z którego były lub są sporządzane; np. złoty polski i gulden niemiecki były niegdyś rzeczywiście bite ze złota. Gold po niemiecku: złoto; rupja, moneta srebrna wschodnio-indyjska, znaczy po sanskrycku: srebro.

Właściwości fizyczne uwidoczniają się w nazwach: grosz (po łacinie grossus — gruby); francuski sou, włoski sold (po łacinie solidus — mocny); hiszpański piastr (z greckiego — emplastron: plaster, plasterek); szeląg po niemiecku: Schilling, po angielsku: shilling (z giermańskiego: Schall — dźwięk).

Od miejsca pochodzenia: talar, po niemiecku Thaler, i amerykański dolar — od miejscowości Joachimsthal w Czechach, gdzie niegdyś bito talary; halerz, po niemiecku Haller — od miasta Halli w Niemczech; angielska gwinea — od Gwinei w Afryce, skąd przywożono złoto na bicie tych monet; nazwę: moneta — nadali starożytni rzymianie swemu pieniądzowi, bitemu w świątyni bóstwa zwanego: Juno Moneta (Junona upominająca). Pieniądz angielski — funt szterling ma nazwę złożoną z dwu wyrazów; pierwszy z nich wskazuje oczywiście wagę, drugi jest zepsutym wyrazem easterling, co znaczy: człowiek ze wschodu; gdyż monety angielskie bili dawniej przemysłowcy ze związku Hanzeatyckiego, mającego swą siedzibę głównie w miastach portowych niemieckich, a więc na wschodzie od Anglji. Grecka drachma znaczy także wagę. 

Od władzy państwowej lub od władcy otrzymały nazwę: suweren (sovereign) angielski znaczy: władca; imperjał (po łacinie: imperialis — cesarski), real, w liczbie mnogiej reis (od łacińskiego: regalis — królewski), dukat (od łacińskiego ducatus — książęcy), luidor od Ludwika (po francusku Louis), króla Francji, i od wyrazu d’or (znaczy po francusku: ze złota); frydrychsdor — od Fryderyka, króla pruskiego; napoleondor — od Napoleona, cesarza Francuzów; frank, od narodu Franków, od którego poszła nazwa Francji.

Od rysunków na monecie: floren — od kwiatu (flores —  po łacinie kwiaty), korona sama się tłumaczy; krajcar — od krzyża (po niemiecku kreutz); francuski ecu, włoski scudo — od tarczy (po łacinie: scutun—tarcza).

Niemiecka marka — to samo, co: znak (po niemiecku Mark i znak, granica, z łacińskiego: margo brzeg); angielski penny — z łacińskiego: pandus — zastaw; wyraz penny miał liczbę mnogą pennies (czytać: penniz); stąd czeskie penize i polskie pieniądze; denar znaczył po łacinie monetę, mającą wartość dziesięciokrotną. Odwrotnie francuski centym, niemiecki i amerykański cent znaczy monetę sto razy mniejszą (po łacinie centum — sto); takież ma znaczenie serbska moneta stotinka. O pochodzeniu wyrazu rubel wyżej była mowa. Łaciński wyraz pecunia — pieniądze — pochodzi od wyrazu pecus — bydło i naprowadza na myśl, że w prastarych czasach bydło stanowiło u Rzymian środek płatniczy, było pieniądzem.

Dotychczas istnieje w naszym języku wyrażenie: skazać kogoś na grzywny; znaczy ono: skazać kogoś na karę pieniężną. Grzywna była niegdyś i monetą i wagą. Podług Korzona grzywna niegdyś wynosiła pół funta srebra. Za króla Wacława bito u nas tak zwane grosze czeskie, po 60 sztuk z grzywny. Wyraz grzywna wyprowadzają od grzywy czyli wiązki futer, stanowiącej niegdyś pieniądz.