Sala IX.

Zbiory Leona Krzemienieckiego.

Wystawiony w tej sali zbiór p. Leona Krzemienieckiego z Tarnopola, jest owocem długoletniej pracy i wysiłków prywatnego zbieracza, a zawiera wiele pięknych pamiątek, i tak z okresu manifestacyjnego hafty, wyszywane przez Polki w czasie żałoby narodowej, jedwabne chustki noszone przez nie, między niemi jedną z kościoła tarnopolskiego z okresu nabożeństw żałobnych za poległych w zajściach warszawskich i inne pamiątki, wśród których zdjęcia z kościoła Bernardynów i placu Krakowskiego, przedstawiające napad Moskali na pobożnych, wychodzących z kościoła, oraz zaproszenia na nabożeństwa żałobne, odprawiane  w Anglji za naszych rodaków. 

Działalność „Rządu Narodowego" wyobraża w tym zbiorze pięć pieczęci Rządu Nar., ukrywanych w czasie rewizji w nóżkach foteli i odpowiednio do nich wkręcanych, pieczęć oryginalna Województwa wołyńskiego i inspektora pasu granicznego bocheńskiego, przeszło sto odezw Rządu Narodowego, roczniki pism powstańczych, wychodzących wr. 1863 w kraju i zagranicą. Z tego okresu pochodzi przeszło 2.000 oryginalnych listów gończych i szupaśniczych, wydanych przez namiestnictwo lwowskie za podejrzaną o udział w walce młodzieżą szkolną i rzemieślniczą. Wymienić tu należy dalej medale, wytłoczone w tym okresie, papiery, broń z pod Radziwiłłowa i Kobylanki, wiele sztychów, obrazów i druków. 

Znalazła się w tym zbiorze niejedna pamiątka z Sybiru, zatem dwa piórkowe rysunki Sybiraka Karola Głuchowskiego z motywami „Na etapie“ i „Droga na Sybir“. Bogaty zbiór pamiętników zawiera cenne papiery Emila Andreollego, uczestnika walk z pod Krzykawki, skazanego na 12-letnią katorgę w Kadai na Sybirze, po' powrocie dziennikarza i korespondenta w Londynie. Pozostała po nim bogata spuścizna literacka kreśli życie rodaków naszych w sybirskiej katordze, w żywy sposób malowane przez serdecznego przyjaciela Polaków. 

Z pamiątek rodzinnych natrafiamy w tym zbiorze na przedmioty po ś. p. Kazimierzu Unrugu, kapitanie strzelców, który przeszyty kulą w pierś padł w Kole w maju 1863, ś. p. Edmundzie Sadowskim, kapitanie strzelców  czerskich, po Kononowiczu, Sadowskim, Łabędzkim, J. N. Rayskim, emigrancie zamieszkałym przez długie lata w Paryżu, bogaty zbiór pamiątek po generale Mierosławskim. 

Wspomnieć należy także o cennych pamiątkach pułkownika Karola Kality, Józefa Skolimowskiego, ś. p. Tytusa Peszyńskiego. Są także obszerne materyały, dotyczące udziału cudzoziemców w powstaniu styczniowem i kilkaset z wielką starannością zebranych życiorysów uczestników powstania styczniowego z ich fotografiami.