Anna Bilińska-Bohdanowicz (1857 Złotopole - 1893 Warszawa), Portret Jeana Louisa Vincent de Vaugelas

(Portret Pana de Vaugelas, Portret mężczyzny), 1889 r.

pastel, karton, 58,5 × 47,5 cm w świetle oprawy
sygn. i dat. p. g.: „Anna Bilińska/1889.”

na odwrocie nalepka pracowni ramiarskiej Thorel & Desvaux Pere & Fils w Lyonie (DORURE MIROITERIE |ENCADREMENTS EN TOUS GENRES |THOREL & DESVAUX PERE & FILS |27, Quai de lArcheveché |LYON |1927 Lith. Storck. Lyon)

Pochodzenie:
– kolekcja prywatna, Polska,
– Dom Aukcyjny Agra-Art, Warszawa 2015 r.,
– kolekcja Marka Mielniczuka (Galeria Marek), Paryż 2015 r.,
– kolekcja Jeana Louisa Vincent de Vaugelas, Lyon 1889 r. (zakup bezpośrednio od artystki)

Wystawiany:
– „Artystka. Anna Bilińska 1854–1893”, Muzeum Narodowe w Warszawie, 26 czerwca – 10 października 2021
– „Anna Bilińska. Kobieta”, Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, Kraków 20 maja – 13 września 2013, Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, 25 października – 8 grudnia 2013

Opisany i Reprodukowany:
– „Artystka. Anna Bilińska 1854–1893”, katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2021, nr kat. 217, s. 306–307

Archiwalia:
– Notatnik Anny Bilińskiej, zbiory Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, poz. 61, s. 10

„Najwięcej i najwyborniej wyrobioną w technice malarskiej jest niewątpliwie panna Anna Bilińska, doznająca obecnie uznania w Paryżu, dokąd dla ostatecznego wykształcenia w malarstwie parę lat temu była wyjechała (…) Odróżniającym p. B. przymiotem malarskim było malowanie szczególnie, zwłaszcza jak na kobietę, śmiałe i dzielne. Niejeden mężczyzna mógłby tej młodej artystce pozazdrościć pewności ręki, poprawności rysunku i plastyczności obrobienia przedmiotu.”
W. Gerson, „Świt”, 1885 („Mémorial Album”, Biblioteka Jagiellońska, BJ Rkp. Przyb. 15/78)

Oferowany obraz powstał w czasie, w którym Anna Bilińska intensywnie prezentowała swoją twórczość lyońskiej publiczności podczas wystaw organizowanych przez założone w 1887 r. Sociéte lyonnaise des beaux-arts. Okres ten przypadł na lata 1888–1893 i był niezwykle ważny dla artystki nie tylko z powodu konsekwentnie realizowanego planu rozwoju kariery, lecz również ze względów zarobkowych („Artystka. Anna Bilińska…”, op. cit., s. 36). Regularne uczestnictwo w ekspozycjach wiązało się ściśle ze spływającymi nowymi zleceniami malarskimi od zamożnych i szanowanych rodzin zamieszkujących okoliczne tereny. Dla artystki, która nie posiadała dużych zasobów finansowych takie zlecenia były fundamentem umożliwiającym dalsze kształcenie się i utrzymanie. Dzięki skrupulatnie prowadzonemu przez Bilińską notatnikowi wiadomo, iż w okresie tym wykonała dla zleceniodawców około trzydziestu portretów olejnych i pastelowych (Notatnik Bilińskiej, MPB, s. 10–15).

Podobna geneza wiąże się z powstaniem oferowanego portretu. Zleceniodawcą był urodzony w Lyonie Jean Louis Vincent de Vaugelas (1841–1921), który zamówił u artystki parę portretów, na których miał być uwieczniony on sam i jego małżonka Adèle Alice Vincent de Vaugelas (ur. 1848, Lyon), znajdujący się obecnie w kolekcji prywatnej. W swoim notatniku artystka zapisała iż prace nad powstaniem portretu poczyniła w miejscowości Launay w Normandii i sprzedała go zleceniodawcy 23 listopada 1889 r. za kwotę 500 franków (Notatnik Bilińskiej, op. cit., poz. 61, s. 10). Agnieszka Bagińska w katalogu do wystawy twórczości Anny Bilińskiej, która miała miejsce w Muzeum Narodowym w Warszawie w 2021 r. tak scharakteryzowała działania artystki: „Równoległy udział Bilińskiej w wystawach międzynarodowych i lokalnych dowodzi, że artystka w przemyślany sposób kierowała swoją karierą. Wielkie ekspozycje organizowane w różnych krajach, gdzie pokazywała najlepsze i zwykle znane już obrazy, dawały jej szansę na rozgłos i budowanie prestiżu za pośrednictwem prasy i krytyki artystycznej, zwłaszcza w przypadku otrzymania nagrody. Prezentacje lokalne stanowiły z kolei przestrzeń kontaktu ze stałą grupą odbiorców. Dzięki takim wystawom artystka zaspokajała ambicje dotychczasowych klientów i pozyskiwała nowe zamówienia” („Artystka. Anna Bilińska…”, op. cit., s. 36–37).