Stasys Eidrigevičius, plakat kolekcjonerski,

Urodził się 24 lipca 1949 roku we wsi Medyniszki na Litwie z ojca Polaka i matki Litwinki. W latach 1964-68 uczęszczał do Szkoły Rzemiosł Artystycznych w Kownie, gdzie uczył się na wydziale artystycznego projektowania wyrobów ze skóry. Dyplom z wyróżnieniem otrzymał za okładki książkowe ze skóry. Studia artystyczne na wydziale malarstwa i grafiki rozpoczął w 1968 roku w Instytucie Sztuk Pięknych w Wilnie (dyplom w 1973 roku). Od 1980 roku mieszka w Warszawie.

Artysta zdobył wiele nagród na międzynarodowych wystawach i konkursach m.in. na Międzynarodowym Biennale Exlibrisu Współczesnego w Malborku (1973, 1975), Interexlibris we Frederikshavn (1979-82), Międzynarodowej Wystawie Ilustracji dla Dzieci w Bratysławie (1979, 1981), 9. Konkursie "Premio Europeo" (1982), 9. Międzynarodowym Biennale Plakatu w Warszawie (1984). W 1981 roku ilustrowana przez niego książka Król Kruków otrzymała nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek jako najpiękniejsza książka roku. Za ilustracje dla dzieci artysta otrzymał w 1984 roku Nagrodę Prezesa Rady Ministrów, a w 1986 Grand Prix na Międzynarodowym Konkursie na Ilustrację Książkową dla dzieci w Barcelonie. W 1988 roku przyznano artyście nagrodę Amerykańskiej Krytyki Filmowej za plakat do filmu Janusza Kijowskiego Maskarada, a w Warszawie otrzymał Nagrodę im. Cypriana K. Norwida. W 1994 roku tygodnik "Polityka" przyznała artyście "Paszport" za całokształt twórczości. W 1999 roku Stasys otrzymał Złoty Medal na Polskim Biennale Plakatu w Katowicach. W 2000 roku artysta został uhonorowany litewskim Orderem Giedymina, zaś w 2001 roku litewską narodową nagrodą w dziedzinie sztuki.

Prace Stasysa Eidrigeviciusa znajdują się w zbiorach Muzeów Narodowych w Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu i Szczecinie, w Muzeum Plakatu w Wilanowie, British Museum w Londynie, Museum of Modern Art w Nowym Jorku, National Library w Waszyngtonie, Creation Gallery w Tokio, Muzeum Watykańskim w Rzymie oraz zbiorach prywatnych na całym świecie.

W 1994 roku powstał film Andrzeja Papuzińskiego zatytułowany Siedem misteriów według Stasysa (Kamień, Wahadło, Pragnienie, Głód, Labirynt, Nadzieja, Wyzwolenie). W 2009 roku odbyła się premiera filmu Buzkaszi francuskiego reżysera Jacquesa Debsa, w którym w roli malarza wystąpił Stasys.

Twórczość Stasysa Eidrigeviciusa stanowi wyjątkową jedność, mimo używania przez artystę różnych technik przedstawiania. W sugestywnej wizji jego świata ważną rolę odgrywają symboliczne obrazy bytu. Sztuka ta wywodzi się w prostej linii z symbolizmu i surrealizmu, tworzy jednak unikalny, odrębny i spójny świat wywiedziony z wyobraźni artysty, który doczekał się określenia "pogodny mądrym smutkiem". Zaludniają go dzieci o wielkich oczach, osamotnione i wylęknione, a także ptaki, domowe zwierzęta, ożywione przedmioty, maski umieszczone w nostalgicznych pejzażach z dzieciństwa. Pełno w nim metafor, obsesyjnie powracających motywów, a przede wszystkim panuje w nim niezwykły nastrój, pełen głębokiej refleksji. Eidrigevicius tworzy plastyczny świat budując go z obrazów inspirowanych poetyckimi skojarzeniami i podświadomością, ale składający się z realiów wydobywanych z magazynu pamięci i wnikliwej obserwacji, opartej na intuicji i wyczuciu.

"Obserwuję uważnie ludzi wokół mnie. Przyglądam się ich twarzom, postaciom, ruchom. Z tych okruchów rzeczywistości nieustannie tworzę własny teatr gestów i sylwetek" - wyjaśniał w jednym z wywiadów artysta.

Przedstawia nam ten teatr za pośrednictwem swoich bohaterów, którzy przybierają postacie kukiełek o dużych oczach i kartoflanych nosach, przydrożnych strachów, ptaków z drewnianymi skrzydłami czy fruwających ludzi. Artysta buduje dla nich poetyckie sytuacje, spiętrzone w baśniowej logice, chociaż jego sztuka odnosi się do ludzkiego doświadczenia, emocji i moralności.

Stasys zaczynał od exlibrisów, małych form graficznych (akwaforta, akwatinta) i malarskich (gwasz, pastel). Jeszcze na studiach wystawiał realistyczne obrazy i graficzne ekslibrisy, w których to osiągnął niebywałe mistrzostwo. Często bywał nagradzany za biegłość warsztatową w technikach metalowych; w 1973 roku, kiedy był jeszcze studentem Instytutu Sztuk Pięknych w Wilnie, wziął udział w Biennale Exlibrisu w Malborku, gdzie otrzymał medal honorowy. To właśnie w tych miniaturach graficznych Eidrigevicius zaczął przedstawiać swój prywatny świat zapamiętany z dzieciństwa i opowiadany w bajkowej, nostalgicznej tonacji. Później, już w czasie pobytu w Polsce, pojawiły się ilustracje do książek, szczególnie dla dzieci, które przyniosły mu międzynarodowe uznanie. Pierwsze ilustracje artysta zaczął wykonywać jeszcze na Litwie, ale spotkał się tam z ingerencją cenzury. Do książki Robot i ćmy napisanej przez znaną litewską pisarkę Vytautę Zilinskaite Eidrigevicius wykonał ilustracje przedstawiające łyse dzieci. Wzbudziło to protest wydawcy i artysta musiał im domalować piękne, kręcone blond włosy. Tego typu incydenty wpłynęły na decyzję Stasysa o przeprowadzce do Polski. Artysta wniósł w świat literatury dla dzieci swoją własną, melancholijną wyobraźnię i metafory. Ilustracje traktuje zazwyczaj jak małe obrazy poświęcone dzieciom. Jego prace są dość odległe od treści, którą ilustruje, są jakby oddzielną historyjką i być może na tym polega ich wartość i odmienność. Ilustracje Eidrigevicius trafiły do elitarnych wydawnictw poświęconych grafice książkowej w Japonii, a także do prestiżowego, szwajcarskiego pisma "Graphis", który umieścił jego pracę na okładce. Wkrótce też znalazł się na liście 110 najwybitniejszych ilustratorów świata, którą ogłoszono w Japonii. Ważnym obszarem jego twórczości jest rysunek, doprowadzony przez artystę do perfekcji zarówno w formach kameralnych jak i monumentalnych. Stasys wykonuje też plakaty, przede wszystkim techniką pastelu, za które był wielokrotnie nagradzany. Język jego plakatów wywodzi się z rysunku, jest oszczędny ale mocny. Wywodzi się z ducha malarsko-metaforycznego, silnie naznaczonego indywidualizmem artysty. Wystawa plakatów Stasysa w Tokio w 1989 roku wzbudziła zainteresowanie jednego z najwybitniejszych grafików japońskich, Yusaku Kamekury i zaowocowała prezentacją w edycji luksusowego pisma "Creation" poświęconego osiągnięciom współczesnej grafiki.

-Źródło: Culture.pl