Marian Bogusz (1920 Pleszew-1980 Warszawa), Rozmyślania, 1963

olej, płótno, 96,5 x 130 cm, sygn., datowany i opisany na odwrocie: 'MARIAN BOGUSZ | 93 x 130 | olej | `ROZMYŚLANIA` | 1963 | M. Bogusz | wł. Danuta Bruk'



W latach 1946–48 studiował w warszawskiej ASP, a jego profesorami byli Jan Cybis i Jan Sokołowski. W połowie lat 50. współpracując ze Zbigniewem Dłubakiem i Kajetanem Sosnowskim założył Grupę 55. Jej powstanie było nie tylko wyrazem buntu wobec niedawnej dominacji socrealizmu w rozmaitych dziedzinach życia kulturalnego, ale również wyrazem sprzeciwu wobec nieco już skostniałej, a wciąż promowanej w akademiach jako rodzaj kanonu, estetyzującej sztuki całkowicie oderwanej od otaczającej rzeczywistości. Bogusz, który odgrywał w grupie zasadniczą rolę, był również współtwórcą jednej z pierwszych powojennych polskich galerii pokazujących sztukę współczesną – Galerii Krzywe Koło. Aktywnie brał udział w życiu awangardy, był inicjatorem wielu artystycznych przedsięwzięć, m. in. Wystaw Sztuki Nowoczesnej w l. 1948–49 w Krakowie i w l. 1957 i 1959 w Warszawie. Był twórcą kompozycji rzeźbiarsko-przestrzennych, malarzem, rzeźbiarzem; interesował się scenografią i grafiką. W swoich dziełach malarskich starał się łączyć wyrazistość języka, stosowanych środków ekspresji z potrzebą nadawania im metaforycznego sensu. Obie te skłonności zatarły się, kiedy w latach 60. zainteresował się malarstwem materii. Zrezygnował wówczas nie tylko z metafory, ale wręcz z jakiejkolwiek aluzyjności, starając się wyeksponować autonomiczne wartości dzieła sztuki, zwłaszcza zaś fakturę obrazu. Ujawnił, jeszcze silniej niż w pracach wcześniejszych, wrażliwość na kolor, umiejętność wydobywania z plamy barwnej licznych odcieni i niuansów. Niektóre z prac tego rodzaju posiadają charakterystyczną dla tej poetyki strukturę reliefową, która pozwoliła na uzyskanie dodatkowych efektów bliskich informelu.