Wymiary: 65 x 81 cm
sygnowany i datowany p.d.: 'Z. Struzik 69'
Literatura
Gdy myślimy o Holandii, w naszych głowach nieodmiennie pojawi się cały zestaw stereotypowych pojęć i obrazów: mieszczaństwo (poważni patrycjusze w czarnych strojach), tolerancja, wielkie malarstwo, kraj wyrwany wodzie (poldery i tamy), wreszcie wiatraki, sery, i oczywiście tulipany…
O tulipomanii słyszał chyba każdy inwestor. W XVII wieku ceny cebulek tulipanów w Niderlandach drastycznie wzrosły. W szczytowym momencie (w 1636) za jedną cebulkę tulipana rzadkiej odmiany oferowano równowartość kamienicy w Amsterdamie! Oczywiście były to bardzo odosobnione przypadki, ale to fakt historyczny. Tak samo jak faktem jest, że w lutym 1637 ta bańka pękła. Do niedawna tulipomania była uważana za największą bańkę spekulacyjną w historii. Złośliwi twierdzą, że przebije ją dopiero Bitcoin.
Ponieważ było to wydarzenie unikatowe, o tej bańce spekulacyjnej powstały liczne wiersze, piosenki oraz dzieła malarskie i literackie, jak choćby esej Zbigniewa Herberta „Tulipanów gorzkich zapach”.
„Jak do tego doszło, że w oświeconej Holandii, a nie gdzie indziej, mania tulipanowa osiągnęła tak zatrważające rozmiary, wstrząsnęła podstawami solidnej gospodarki narodowej i wciągnęła w gigantyczny hazard przedstawicieli wszystkich warstw społecznych”? Właśnie nad tym zastanawiał się Herbert.
O tulipomanii można przeczytać w książce „Niezwykłe złudzenia i szaleństwa tłumów” Charlesa Mackaya, na której wychowało się kilka pokoleń inwestorów. Niestety autor nie przywiązywał wagi do metodologii. Informacje do swojej książki czerpał głównie z… piosenek i wierszyków satyrycznych! Były one dosyć popularne w II połowie XVII wieku, po tym jak ceny tulipanów drastyczne spadły.
Oczywiście piosenki i wierszyki niewiele miały wspólnego z faktami historycznymi. Stanowiły jednak inspirację dla wielu dzieł, na przykład do obrazu „Tulipomania” Jana Breughela młodszego. Na obrazie jedna z postaci oddaje mocz na niemal bezwartościowe tulipany, po tym jak bańka już pękła. Ta scenka doskonale ilustruje stan emocjonalny inwestora po tym, jak jego nadzieje na gigantyczny zarobek zostały zawiedzione. Na szczęście, w XVII-wiecznej Holandii takich rozczarowanych inwestorów było znacznie mniej, niż się powszechnie sądzi.
Symbolem XVII-wiecznych Niderlandów oprócz inwestycji w cebulki tulipanów był Amsterdamski Bank Wekslowy i giełda w Amsterdamie, którą otworzono w 1611. Jej pozycja była tak silna, że notowano na niej kursy kilkuset towarów. Ustalone w ten sposób ceny obowiązywały w dużej mierze w całej Europie. Amsterdam tym samym stał się światowym centrum finansowym. Dodatkowo właśnie to miasto było największym udziałowcem w Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej. Była ona pierwszym globalnym koncernem, który finansował się poprzez emitowanie papierów wartościowych. Kompania miała swoje faktorie w wielu zagranicznych portach, handlowała produktami z całego świata. Potęga gospodarcza Kompanii sprzyjała bogaceniu się nie tylko kupców, ale także wszystkich amsterdamskich mieszczan. To powodowało, że mieszkańcy miasta mieli sporo gotówki, którą wielu z nich postanowiło ulokować w tulipanach właśnie.
Te piękne kwiaty do Niderlandów trafiły z Turcji w połowie XVI wieku. Ich holenderska nazwa „tulpen” miała nawiązywać do tureckich turbanów.
Biogram
W latach 1954-60 studiował w ASP w Warszawie na Wydziale Architektury Wnętrz oraz w latach 1957-58 na Politechnice w Lozannie na Wydziale Urbanistyki i Architektury. Swoje prace prezentował na licznych wystawach indywidualnych i zbiorowych m.in.: Malarstwo, szkice, Galeria ST. Paul, Sztokholm 1973; malarstwo "Przestrzeń wymarzona", SAP, Warszawa 1975; Grupa Międzynarodowa, malarstwo, Sztokholm 1973; "V Festiwal Sztuk Pięknych", Galeria Zachęta, Warszawa 1974; I Międzynarodowe Triennale Rysunku, Wrocław 1978; Pastele z Gór Świętokrzyskich, Galeria Rozmaitości, Gliwice 1984; Interart`85, Poznań 1985. Jest autorem wielu projektów i realizacji z zakresu wystawiennictwa. Projektował ekspozycje w Muzeum Historycznym Miasta Warszawy, wystawę "Znaczki Polskie" w Londynie, wystawę objazdową "Szkoły Tysiąclecia" przedstawioną w Anglii, Francji, Kanadzie i USA.
