KURLANDIA I SEMIGALIA, INFLANTY, LITWA, POLSKA

KURLANDIA I SEMIGALIA, INFLANTY, LITWA, POLSKA. Rękopiśmienny zbiór konstytucji i praw regulujących ustrój wewnętrzny i relacje lenne I Rzeczpospolitej, Księstwa Kurlandii i Semigalii oraz Inflant; zbiór liczy 435 numerowanych i zapisanych str.; oprawa twarda, skórzana z epoki w stanie sł. (przetarcia, znaczne ubytki, luźny grzbiet), kilka pierwszych str. (obejmujących tzw. pierwszy pakt wileński) z zagięciami, znacznymi ubytkami i śladami po korniku, poza tym karty w st. db. (gdzieniegdzie zabrudzenia i zawilgocenia, ale bez wpływu na czytelność tekstu); format 4o; UNIKATOWE ŹRÓDŁO DLA POZNANIA HISTORII I USTROJU TEGO NIEROZERWALNIE ZWIĄZANEGO Z LOSAMI RZECZPOSPOLITEJ KRAJU;

Łącznie 37 dokumentów w jęz. łacińskim i niemieckim, powstałych w latach 1559-1670; dokumenty dotyczą m.in. sekularyzacji Zakonu Kawalerów Mieczowych, zwasalizowania i inkorporacji Inflant przez Zygmunta Augusta, czy wielkiej wojny o Inflanty z Moskwą; ponadto w zbiorze zawarte zostały: przysięgi lenne stanów inflanckich oraz kolejnych książąt kurlandzkich, nadania i zatwierdzenia przywilejów przez królów Polskich (Zygmunt August, Stefan Batory, Zygmunt III Waza, Jan Kazimierz, Michał Korybut Wiśniowiecki), zbiory praw obowiązujących na terenie Inflant (Landrechty) oraz najważniejszy dokument dla ustroju Księstwa Kurlandzkiego – Formula regiminis, czy spisy tzw. Izb Rycerskich (Ritterbank), zawierające wykaz szlachty zobowiązanej do pełnienia służby wojskowej w jeździe, gdzie bez trudu znaleźć możemy nazwiska spolonizowanych i zasłużonych dla Rzeczpospolitej rodów – Tyzenhausów, Manteufflów, Platerów itd. Część dokumentów zawartych w zbiorze nie pojawia się w kodeksach dyplomatycznych czy edycjach drukowanych (jak np. Privilegia […] Ducatus Curlandiae et Semigalliae, Warszawa 1736), na próżno byłoby szukać ich także w polskich archiwach.

Zbiór zawiera m.in.: Protection-Pacten oder Erste Beschreibung […] Sigismundi Augusti Königes in Pohlen so er dem Lande Liefland (3 IX 1559) – tzw. pierwszy pakt wileński; Nobilitatis Livoniae Privilegia collata (28 XI 1561) – nadanie przywilejów przez Zygmunta Augusta; Drei Privilegia Herzogen Gotthards der Landschaft Curland und Semgallen gegeben (27 III 1562) – trzy przywileje księcia Gottharda Kettlera; Confirmatio Privilegiorum a Rege Stephano (28 XI 1582) – potwierdzenie przywilejów przez Stefana Batorego; Vollmacht der Union belangend (2 X 1568) – upoważnienie do zawarcia unii z Rzeczpospolitą; Incorporation oder Einverleibung der Hertzogthums Curland und Semgallen mit dem Reiche Pohlen (3 VIII 1569) – akt inkorporacji Kurlandii do Rzeczpospolitej; Transactio zwischen Ihr Königlichen Majestät und Dänemark (10 IV 1585) – odkupienie wyspy Ozylii od Królestwa Danii przez Stefana Batorego; Investitura illustrium ducum […] Frederici et Guilhelmi (18 IV 1589) – inwestytura nowych książąt Fryderyka i Wilhelma; Religionis Data a Sigismondo Tertio Rege Poloniae (18 IV 1589) – dokument wydany w sprawach wyznaniowych przez Zygmunta III Wazę; Approbatio coniunctae Gubernationis (1598) – zgoda na wspólne rządy książąt Fryderyka i Wilhelma; Matricula Militaris Nobilium Curlandiae (2 VIII 1605) – spis szlachty powołanej do boju na okoliczność bitwy pod Kircholmem; Hertzogen Friedrichs Vertrag mit der Könige Stade Riga (21 VIII 1615) – układ księcia Fryderyka z miastem Rygą; Privilegium Sigismundi Augusti (28 XI 1561) – przywilej Zygmunta Augusta zezwalający na samostanowienie; Formula regiminis (18 III 1617) – konstytucja Księstwa Kurlandzkiego, Assecuratio von […] Friederico in Liefland und Curland und Semgallen Hertzogen […] gegeben (9 IV 1618); Assecuratio oder Versicherung von […] Hertzog Friedrichs […] gegeben, dass hinführo keine Ausländer, sondern Einheimische […] Adell zu Hauptmanschaften oder anderen Dignitaten […] (24 XII 1624) – zakaz pełnienia stanowisk w Księstwie Kurlandzkim przez obcokrajowców; Ritter-Bank (7 VIII 1620) – Izba Rycerska księstwa na rok 1620; Ritter-Bank (1634) – Izba Rycerska księstwa na rok 1634; Modus Executionis Contributionum (28 XI 1642) – sposób poboru danin; Confirmatio Iurium Nobilitatis Curlandiae (17 II 1649) – potwierdzenie praw szlachty kurlandzkiej wydane przez Jana Kazimierza; Investitura […] Ducis Jacobi (1670) – odnowienie lenna oraz potwierdzenie praw i przywilejów wydane przez Michała Korybuta Wiśniowieckiego; Landrecht des Hertzogthumbs Curland und Semgallen – zbiór praw Księstwa Kurlandzkiego (brakuje kilku kart regestru).