BIAŁYSTOK, DOBIEGNIEW, GRUDZIĄDZ, INOWROCŁAW, TORUŃ. Archiwum rodziny mjr. WP ...

BIAŁYSTOK, DOBIEGNIEW, GRUDZIĄDZ, INOWROCŁAW, TORUŃ. Archiwum rodziny mjr. WP Mieczysława Wojciecha Skoniecznego; oprócz pamiątek po M.W. Skoniecznym zbiór tworzą pamiątki po innych członkach rodziny i materiały dotyczące działalności Klubu Żołnierzy B. 59 Pułku Piechoty Wielkopolskiej w Inowrocławiu, dokumentujące starania polskich weteranów o zachowanie pamięci o przeszłości ich jednostki wojskowej:
Mieczysław Wojciech Skonieczny (1897-1971), urodzony w Inowrocławiu na terenie zaboru pruskiego; w czasie I wojny światowej walczył w wojsku niemieckim (m.in. w Palestynie), uczestniczył w powstaniu wielkopolskim, służył w armii II RP w Grudziądzu (59 pp zwany Pułkiem Dzieci Kujaw), a od 1933 r. w garnizonie białostockim. W 1938 r. dowodził batalionem Drwęca GO Śląsk w trakcie zajmowania Zaolzia; w 1939 r. dowodził I baonem 59 Pułku Piechoty Wielkopolskiej stacjonującym w Inowrocławiu (pułk ten walczył w ramach Armii Pomorze: w rejonie Bydgoszczy i Gogolina, na linii Solec Kujawski–Kobylarnia, w rejonie Łęgnowa, a potem Brześcia Kujawskiego; uczestniczył w bitwie nad Bzurą i obronie Warszawy; rozwiązano go po kapitulacji 28 IX); trafił do niewoli i został oskarżony o mordowanie niemieckich cywili, więziony w oflagu II c w Woldenbergu-Dobiegniewie, po wojnie mieszkał w Bydgoszczy.
PAMIĄTKI PO M.W. SKONIECZNYM:
I. Mapy: 1) zbiór 5 niemieckich wojskowych map rejonu Bliskiego Wschodu, 1918 (60. Lubban; Zusammendruck es Salt-Ammān; 51. Nāblus; Hermon; Samaria); st. db. i bdb.; 2) mapa frontowa z okresu I wojny światowej autorstwa Waltera Pasche, Stuttgart 1917: Der westliche Kriegsschauplatz / Rußland, Italien, Balkan; st. sł., naddarcia;
II. Dwudziestolecie międzywojenne: 1) karta rowerowa, 8 VIII 1935; 2) Świadectwo Państwowej Odznaki Sportowej, 21 VII 1932; 3) Świadectwo Państwowej Odznaki Sportowej, 31 VIII 1935; 4) legitymacja nr 18 członka sekcji łowieckiej Wojskowego Klubu Sportowego garnizonu w Inowrocławiu, 1 VIII 1938; 5) album fot. z 1938 r., zawiera 43 cz.-b. zdjęcia dotyczące zarówno życia rodziny Skoniecznych, jak i przejęcia przez II RP kontroli nad Zaolziem; na wewnętrznej str. okładki dedykacja: Na pamiątkę / dni historycznych – powrotu do Ojczyzny / prastarej Ziemi Zaolziańskiej / ten skromny upominek memu synkowi Leszkowi / ofiaruję. / Bogumin Nowy, dnia 10 października 1938 r. / Mieczy Skonieczny, przykładowe opisy: Zdjęcia z historycznych dni / obejmowania Ziemi Zaolziańskiej / przez Armię Polską; / Przed starą wieżą Piastowską / w Frysztacie; / Pomnik prezydenta Czecho-Słowacji / ś.p. prof. Masaryka zakryty barwami / narodowemi po zajęciu Karwiny; / Pomnik-Kaplica w Cierlicku – / w miejscu śmierci Bohaterów / przestworzy ś.p. Żwirki i Wigury (opis nawiązuje do katastrofy lotniczej w lesie pod Cierlickiem Górnym, w której zginęli Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura w dniu 11 IX 1932); st. sł. (fot. w st. bdb.), oprawa twarda, brzegi i rogi okładki oraz grzbiet uszkodzone, grzbiet spięty sznurem; format 4o; 6) zbiór 23 zdjęć luźnych włożonych do albumu upamiętniającego zajęcie Zaolzia w 1938, wykonane zarówno w okresie II RP jak i po wojnie, różne wymiary; 7) zbiór 11 zdjęć mjr Mieczysława Wojciecha Skoniecznego i członków jego rodziny, wykonanych do 1945 r.;
III. Okres niewoli jenieckiej: 1) list z niewoli od mjr. M.W. Skoniecznego do Marii Skoniecznej napisany 31 XII 1939 r., ołówek, st. db.; 2) zdjęcie (współczesne) portretu Mieczysława Skoniecznego, namalowanego w obozie jenieckim;
IV. Gazety dotyczące sprawy procesu Kazimierza Balcerzaka: 1) 5 egzemplarzy czasopisma Głos Pomorza (był to organ Polskiej Partii Socjalistycznej): 1 XII 1947 r. (2 egzemplarze), poniedziałek, dziennik: na ostatniej 8 str. anonimowy artykuł: Wyrok śmierci na konfidenta Gestapo / który oskarżył polskich oficerów o mordowanie volksdeutschów – mowa w nim o procesie jaki odbył się przed sądem okręgowym w Inowrocławiu przeciwko Kazimierzowi Balcerzakowi; przypomniano w nim, że 5 IX 59 pp. otrzymał rozkaz wycofania się z Inowrocławia do Piotrkowa Kujawskiego, a odwrotem kierował major Mieczysław Skonieczny (wiódł on przez niemiecką wieś Radojewice gdzie zdaniem autora artykułu nie doszło do żadnych incydentów); po kapitulacji Warszawy major Skonieczny znalazł się w Oflagu II C Woldenberg (obecnie Dobiegniew), stamtąd go jednak zabrano i wraz z porucznikiem Tomaszewskim postawiono przed sądem pod zarzutem rozstrzeliwania Niemców w Radojewicach; świadkami oskarżenia byli: były nauczyciel z Szubina Hans Friedrich i porucznik polski Kazimierz Balcerzak; obciążali oni polskich oficerów, ale ich twierdzenia stały w sprzeczności z zeznaniami innych świadków; po wojnie K. Balcerzak został oskarżony w tej sprawie i pomimo, że zaprzeczał aby to on zeznawał w procesie przeciwko M. Skoniecznemu został skazany na śmierć; nr 143 z dnia 27 V 1948: B. podoficer niemiecki / z Oflagu w Murnau / stanie przed sądem polskim; nr 225 z dnia 17 VIII 1948: Przed głośnym procesem sądowym / Oficerowie b. inowroc. 59 pułku piechoty zadenuncjowani / przez fałszywego podporucznika / stawali przed b. specjalnym sądem niemieckim; nr 237 z dnia 29 VIII 1948: K. Balcerzak skazany po raz drugi na karę śmierci; wszystkie numery w st. db., drobne uszkodzenia, złożenia, wymiary: ok. 320x485 mm; 2) 5 egzemplarzy czasopisma Ziemia Kujawska (wydawała je kierowana przez Jerzego Borejszę Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik): nr 221 z dnia 12 X 1947; na str. 3 (str. nienumerowane) anonimowy artykuł: Przed rewelacyjnym procesem / Szpieg w mundurze oficera polskiego / wyszukiwał w „Oflagu” oficerów, którzy mieli „rozstrzeliwać volksdeutschów” / w kampanii wrześniowej – w artykule mowa o zbliżającym się procesie K. Balcerzaka, któremu zarzucano to, że w Oflagu II C Woldenberg był konfidentem, który fałszywie oskarżył pułkownika piechoty Bolesława Mirgałowskiego (dowódcę 59 pp), mjr. M. Skoniecznego i porucznika Tomaszewskiego o zbrodnie na Niemcach w trakcie kampanii wrześniowej; nr 270 z dnia 30 XI 1947: Czy było dwóch K. Balcerzaków / – wyjaśni proces; nr 271 z dnia 1 XII 1947: Za zdradę narodu – / Kazimierz Balcerzak skazany został na śmierć (dwa egzemplarze tego numeru); nr 237 (534) z dnia 29 VIII 1948: Na karę śmierci po raz drugi / skazano Kazimierza Balcerzaka; wszystkie numery w st. db., drobne uszkodzenia, złożenia; wymiary: ok. 320x470 mm; próbę Niemców postawienia przed sądem polskich oficerów pod zarzutem zbrodni na przedstawicielach mniejszości niemieckiej można wiązać z niemiecką propagandą odnośnie tzw. Bromberger Blutsonntag (Bydgoskiej krwawej niedzieli), jak określano wymierzone w niemieckich dywersantów działania Wojska Polskiego i miejscowej Straży Obywatelskiej w dniach 3 i 4 IX 1939 r.;
V. Odznaczenia i legitymacje – okres powojenny: 1) legitymacja Odznaki Grunwaldzkiej, 23 XI 1946; 2) legitymacja odznaczenia wojskowego Medal za Warszawę, 9 III 1947; 3) legitymacja odznaczonego Srebrnym Krzyżem Zasługi, 2 XI 1957; 4) legitymacja odznaczonego Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, 6 XII 1957; 5) legitymacja członkowska Polskiego Czerwonego Krzyża, 1 IV 1958; 6) legitymacja członkowska Nr 2 Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej, 12 V 1961; 7) legitymacja Odznaki Tysiąclecia Państwa Polskiego z instrukcją; 8) legitymacja Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski, 22 XII 1966 wraz z odpisem; 9) legitymacja Medalu Za długoletnie pożycie małżeńskie, 3 V 1971; st. bdb. i db., wymiary ok.: 80x110 mm;
VI. Pamiątki mjr. M.W. Skoniecznego jako członka Związku Bojowników o Wolność i Demokrację: 1) mandat delegata na zjazd nr 19, 14 VI 1959; 2) zaświadczenie o wyborze na delegata na II Ogólnokrajowy Kongres ZBoWiD w Warszawie, 11 VIII 1959; 3) zaproszenie wystosowane przez Zarząd Okręgowy ZBoWiD w Bydgoszczy, 14 VIII 1959; st. bdb. i db., drobne zabrudzenia;
VII. Pamiątki związane ze zgonem mjr. M.W. Skoniecznego: 1) odpis skróconego akt zgonu, 1 III 1971 (trzy egzemplarze); 2) zbiór 10 cz.-b. fot. wykonanych w trakcie pogrzebu, st. bdb., z ząbkami, wymiary: ok. 95x65 mm; 3) dwie fot. grobu (pomnika) Mieczysława Skoniecznego; 4) wycinek z Ilustrowanego Kuriera Polskiego, nr 52 (8117) 3 III 1971: nekrolog informujący o śmierci Mieczysława Skoniecznego dnia 1 III 1971 r. i uroczystościach pogrzebowych w dniu 4 III 1971; 5) wycinek z Ilustrowanego Kuriera Polskiego, nr 67 (8132) z 20 III 1971 w którym żona z dziećmi dziękuje za oddanie ostatniej posługi Mieczysławowi Skoniecznemu;
MATERIAŁY DOTYCZĄCE CZŁONKÓW RODZINY M.W. SKONIECZNEGO:
I. Leszek (syn M.W. Skoniecznego), okres do 1939 r.: 1) legitymacja szkolna nr 478 na rok 1938/1939; 2) legitymacja osobista nr 186/33 przeznaczona dla PKP; 3) książeczka służbowa harcerza, 1935; st. sł., zabrudzenia, zagięcia, rozdarcia; wymiary: ok. 85x130 mm;
II. Leszek, okres II wojny światowej: 1) dokument meldunkowy: Anmeldung zur polizeilichen / Einwohnererfassung; 2) dowód osobisty wystawiony przez pracodawcę: Ausweiskarte; 3) dowód osobisty nr 582: Nichtdeutscher / Dienstausweis; 4) zaświadczenie do dowodu nr 582: Bescheinigung; 5) zaświadczenie o zatrudnieniu w fabryce amunicji wojskowej w Toruniu: Sonderneinsatbefehl!; 6) zaświadczenie o przyznaniu w dniu 25 IV 1944 r. urlopu: Urlaubsbescheinigung; 7) dokument: Ausweis Nr. 69. / (bei Fliegeralarm); 8) zaświadczenie od fabryki amunicji z 2 I 1945 r. (pieczątka z napisem: Heeres-Munitionsanstalt / Thorn), Bescheinigung; 9) Kenkarta z wklejonym dowodem zameldowania, Toruń 18 IV 1945; 10) nocna przepustka, 30 IX 1942: Nacht-Passierschein;
III. Leszek, okres powojenny: 1) Dyplom Żołnierzowi Demokracji nr 39; 2) trzy listy: a) koperta z napisem odręcznym: W. Państwo / dr. A. i L. Skonieczni / Szczecin 5 / al. Wyzwolenia 66 / 14, wewnątrz list pisany odręcznie, Bydgoszcz, dnia 28.06.1969, początek listu: Ukochana nasza Haneczko / i Wszyscy Lelkowie!...; b) list Leonardy zwanej Lolą, do członków jej rodziny, Zakopane 7 IV 1971; c) list Leszka Bełdowskiego do Leszka Skoniecznego oraz dwa zdjęcia w zaadresowanej kopercie, 21 IX 1992 (W Pan Dr. Leszek Skonieczny..., z drugiej strony napis odręczny: L. Bełdowski...); 3) dwa kolor. zdjęcia grobów członków rodziny M.W. Skoniecznego, ok. 1994; 4) odpis skrócony akt zgonu Marii Skoniecznej Marii, Bydgoszcz 15 II 1999; 5) 3 zdjęcia żony M.W. Skoniecznego (Marii Dybowskiej) i jedno jego córki, Loli; 6) zbiór 25 cz.-b. fot. z wycieczki w góry (Tatry?), wykon. po 1945 a przed 1989 r., wymiary: ok. 90x65 mm;
IV. Kombatanci 59 pp: 1) wycinek z Ilustrowanego Kuriera Polskiego nr 186 z dnia 12 VIII 1986: Zlot kombatantów / 59 Pułku Piechoty; 2) zaproszenie na I Koleżeński Zjazd Żołnierzy dawnego 59 pp z okazji 47 rocznicy wybuchu II wojny światowej; dołączona karta informacyjna dla uczestników zjazdu, 6 IX 1986 r.; 3) 2 broszury: Z. Kurek, Zarys historii 59 Pułku Piechoty Wielkopolskiej od 1919 do 1939 roku, Inowrocław, 1986 oraz S. Wyrzycki, 2 Pułk Piechoty Legionów; 4) trzy numery tygodnika Nowiny Inowrocławskie (materiały odnośnie 59 pp): nr 33 (205) z 4 IX 1986 r., nr 34 (206) z 11 IX 1986 r., nr 36 (208) z 25 IX 1986 r.; 5) 9 wycinków z Gazety Pomorskiej, 1986 r.: artykuły o historii 59 pułku piechoty; 6) 4 numery Biuletynu Informacyjnego Klubu Żołnierzy B. 59 Pułku Piechoty Wielkopolskiej w Inowrocławiu: I 1988, 1 IX 1989, 22 VIII 1992, 15 VIII 1993; 7) zaproszenie (w kopercie) dla Lenardy Bąkowej na Tradycyjny VI Zjazd Koleżeński z okazji 70 rocznicy Święta Pułkowego; 8) 2 zdjęcia byłej kwatery Hitlera; 9) współczesne zdjęcie przedstawiające grupę starszych osób (weteranów 59 pułku piechoty?);