WYRWICZ Karol - Geografia Czasow Teraznieyszych Albo Opisanie naturalne y Polityczne Krolestw,...

WYRWICZ Karol - Geografia Czasow Teraznieyszych Albo Opisanie naturalne y Polityczne Krolestw, Państw, Stanow wszelakich, ich rządu, praw, rzemiosł, handlu, przemysłu, przymiotow, obyczaiow &c. Ku Pozytkowi Narodowey Młodzi Wydana. T. 1. W Warszawie 1768. W Drukarni J.K.M. y Rzeczypospolitey in Collegio Soc: Jesu. 8, s. XLV, [1], 592. opr. skóra z epoki, obcięcie barwione.
E. 33, 453. Niewielkie zaplamienia wewnątrz, papier nieco pożółkły, miejscami zabrązowiony. Piecz. "H. Targoński" z herbem Kościesza, podpis własn. Marianny Weyssenhoffowej. Dalsze tomy nie ukazały się. Pierwsze wydanie podręcznika geografii przeznaczonego dla uczniów szkół publicznych. Dzieło dedykowane w druku hr. z Poniatowskich Branickiej, kasztelanowej krakowskiej. Nazwisko autora uwidocznione po dedykacji. Zaw. m.in.: O Geografii w powszechności, O Geografii naturalney (tu. m.in.: O nowym świecie, O oceanie, odnogach iego y przesmykach, O kraiach polarnych), O Geografii polityczney (tu m.in.: O wielorakim kształcie rządów, O wiarach y sektach, O kolorach y postaciach ludzkich). W końcowych rozdziałach opis państw europejskich: Państwa Kościelnego, Królestwa Sycylii, Malty, Cesarstwa Niemieckiego, Turcji, Monarchii Moskiewskiej i innych. Autor "opisując te państwa podaje daty o ich obszerności, podziale polit., miastach, żyzności, handlu, charakterze ludności, ustroju, prawach, wielkości 'potencji' (wojsko), orderach itp. Prusy opisuje osobno, jakby nie były członkiem Rzeszy. Na str. 278-89 mówi o państwach monarchii moskiewskiej, charakteryzując ujemnie stan kultury i przymioty narodu mosk.: 'Moskale niedawno byli grubianie, nieobyczajni, prości, niewierni w dotrzymaniu traktatów i zabobonni., nie znali nauk i kunsztów, nie poznawali swych własnych pożytków... Umysł ich ma coś jeszcze niewolniczego i brakuie im na tych pobudkach, które czynią ludźmi wielkiemi'. Ustęp ten wywołał rekryminacje Repnina i jezuici musieli podobno nakład wycofać(?)" (Estreicher).