Piotr Michałowski, MOHORT, 1852-1855

21,2 x 18,0cm - ołówek, papier

wymiary w świetle passe-partout

Pochodzenie: krąg Rodziny artysty.

Szymon Mohort był postacią historyczną, niestety niewiele o nim wiadomo. Sędziwy żołnierz, który całe życie żył skromnie i wzorowo pełnił swoją służbę, zginął śmiercią bohatera w roku 1792 na bruszkowieckiej grobli, osłaniając odwrót brygady gen. Michała Wielhorskiego. Mohort stał się dla Wincentego Pola inspiracją dla stworzenia wzoru chrześcijańskiego rycerza-patrioty. Jego wydany w roku 1855 Mohort. Rapsod rycerski, zyskał sobie ogromną popularność, porównywalną nawet z Panem Tadeuszem. Przyćmiła ją dopiero Sienkiewiczowska Trylogia.

 

O okolicznościach powstania oferowanego dzieła dowiadujemy się z opracowania Jana K. Ostrowskiego: Pola czytywał i Michałowski, a pod koniec jego życia wywiązała się między nimi nawet pewna zażyłość. Wśród nadzwyczaj rzadkich prac Michałowskiego, inspirowanych bezpośrednio przez literaturę, znajduje się kilka ilustracji do poematu Mohort, który Pol odczytał mu z rękopisu, jeszcze przed wydaniem książki (Jan K. Ostrowski, Piotr Michałowski..., s. 124).

 

Prezentowany szkic jest jedną z prac, jakie powstały w wyniku bliskiej znajomości dwóch słynnych romantyków – poety i malarza. Dwa inne dzieła z tego cyklu – szkic ołówkowy oraz akwarela (zakupiona od Wincentego Pola), były eksponowane na wystawie monograficznej artysty, która odbyła się w roku 2000 w Muzeum Narodowym w Krakowie.

 

Bibliografia:

– Piotr Michałowski 1800-1855. Wystawa dzieł artysty w dwusetną rocznicę urodzin, katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2000, poz. kat. 303, 304;

– Jan K. Ostrowski, Piotr Michałowski, KAW, Warszawa, 1985, s. 124, il. 109.

Piotr Michałowski (Kraków 1800 – Krzysztoforzyce / Krzyżtoporzyce 1855) był najwybitniejszym malarzem epoki polskiego romantyzmu, a jego twórczość jest zjawiskiem w skali europejskiej. Wszechstronnie utalentowany, w latach 1815-1821 studiował nauki przyrodnicze, prawo, historię i języki na Uniwersytecie Jagiellońskim i w Getyndze. Równocześnie od dzieciństwa uczył się rysunku w krakowskich pracowniach M. Stachowicza, J. Brodowskiego i F. Lampiego. Pracował w administracji Królestwa Polskiego jako naczelnik hut i radca górniczy. Podczas powstania listopadowego kierował produkcją broni i amunicji w hucie w Białogonie. W latach 1832-1835 przebywał w Paryżu i studiował w pracowni Nicolasa Toussainta Charleta. Był znakomitym malarzem koni, a jego obrazy i akwarele zyskiwały podziw i ogromne powodzenie, tak że „cały Paryż latał za jego końmi“. Po powrocie do kraju przebywał głównie w swoich majątkach - Krzyżtoporzycach i Bolestraszycach, zajmując się ich administracją. Wiele podróżował po Europie, wyjeżdżając do Londynu, Wiednia, Karlsbadu, do Belgii, Holandii i jeszcze kilkakrotnie do Francji. W latach 1848-53 pełnił funkcję Prezesa Rady Administracyjnej Miasta Krakowa. Malował dynamiczne kompozycje batalistyczne z wojen napoleońskich, konne portrety wodzów i hetmanów, portrety rodziny i przyjaciół, a także portrety chłopów. Jego obrazy olejne i akwarele, łączące siłę wyrazu z wrażliwością na naturę, odznaczają się śmiałym rysunkiem, syntetyczną formą, wartościami koloru, swobodą techniki malarskiej i romantyczną żarliwością polskiego patrioty.