Wyspiański Stanisław, Wesele. Dramat w trzech aktach [Kraków 1901]

Wyspiański Stanisław, Wesele. Dramat w trzech aktach, wydano nakładem autora, odbito w Drukarni Uniwersytetu Jagiellońskiego, wydanie drugie, Kraków 1901, s. 229, wymiary 14,5 x 21,5 cm. Półskórek współczesny wykonany w pracowni Suszek Books, grzbiet z wypukłymi zwięzami i złoceniami, skórzany szyldzik, przybrudzenia na stronie tytułowej, pieczątka "Adwokat Mieczysław Chlebowski Nowy Sącz". 

Stanisław Wyspiański wydawał Wesele trzykrotnie: dwa wydania ukazały się w roku 1901, trzecie w 1903. W wydaniu 2. jest stron liczbowanych 229. Tekst kończy się na s. 224, na s. 225 nuty: Motyw muzyki wiejskiej kończący akt III; na s. 227 obsada premiery krakowskiej 16 marca 1901, na ostatniej stronie liczbowanej obsada lwowska (premiera 24 maja 1901 r.). 

Wesele jest jednym z najważniejszych dramatów literatury polskiej, zaliczane obok Pana Tadeusza, do najważniejszych utworów literatury narodowej!

----

20 listopada 1900 roku w Bazylice Mariackiej w Krakowie odbył się ślub Jadwigi Mikołajczykówny z Lucjanem Rydlem, wesele zaś w podkrakowskiej wsi Bronowice, w dworku Włodzimierza Tetmajera. Wydarzeniu towarzyszyło od pierwszej chwili ogromne zainteresowanie w krakowskich salonach. Jak pisze Stanisław Waltoś w swojej książce Krajobraz „Wesela”: „otaczała go [ślub] atmosfera pewnej sensacji, zainteresowanie było już rozbudzone dwoma innymi ślubami – Włodzimierza Tetmajera i Stanisława Wyspiańskiego. Temu drugiemu nawet nadawano posmak prawie skandalu. Nie chciało się pomieścić zacnym mieszczanom w głowach, że obiecujący artysta malarz, autor niedawno wystawionej Warszawianki, ożenił się z dziewczyną wiejską, z którą już przed ślubem zdążył mieć dwoje dzieci”.

Tak wesele Rydla wspomina za to Tadeusz Boy-Żeleński w swojej Plotce o „Weselu” Wyspiańskiego: „odbywało się w domu Tetmajera, było huczne, trwało, o ile dobrze pamiętam, wraz z oczepinami ze dwa czy trzy dni. (…) Wieś była oczywiście zaproszona cała, z miasta kilka osób z rodziny i przyjaciół Rydla, cały prawie światek malarski z Krakowa”.

Z tego grona krakowskich gości można wymienić postaci będące pierwowzorami bohaterów Wesela: autorka książek dla dzieci Antonina Domańska – przedstawiona jako Radczyni, Kazimierz Przerwa-Tetmajer – Poeta, Rudolf Starzewski – Dziennikarz, Anna Rydlówna – Haneczka, Jadwiga Tetmajer-Naimska – Isia, Maria i Zofia Pareńskie, a z Bronowic córka karczmarza Pepa (Józefa) Singer – Rachela…

I Wyspiański, który mimo że miał być światkiem Pana Młodego, o mały włos nie pojawiłby się na uroczystości, ponieważ Rydel pominął w zaproszeniu żonę Stanisława, Teodorę. Na szczęście konflikt udało się załagodzić (podobno w ostatniej chwili) i państwo Wyspiańscy pojawili się na tej historycznej uroczystości. 

„Pamiętam go jak dziś, jak szczelnie zapięty w swój czarny tużurek stał całą noc oparty o futrynę drzwi, patrząc stalowymi, niesamowitymi oczyma. Obok wrzało weselisko, huczały tańce, a tu do tej izby raz po raz chodziło parę osób, raz po raz dolatywał jego uszu strzęp rozmowy. I tam ujrzał i usłyszał swoją sztukę” .